Bạn có bao giờ tưởng tượng cuộc sống sẽ thế nào nếu thiếu đi ánh sáng? Giống như việc cần không khí để thở, nước để uống, ánh sáng cũng là yếu tố thiết yếu, ảnh hưởng sâu sắc đến từng nhịp thở, suy nghĩ và hành động của chúng ta. Cùng TTD Lighting tìm hiểu kỹ hơn về Vai Trò Của Ánh Sáng Đối Với Sức Khỏe Con Người nhé!

Vai Trò Của Ánh Sáng Đối Với Sức Khỏe Con Người

Ánh sáng không chỉ cần thiết để con người có thể quan sát và thực hiện các hoạt động hàng ngày, mà còn đóng vai trò quan trọng trong duy trì nhịp sinh học và tác động tới cảm xúc và sức khỏe.

Tầm quan trọng của ánh sáng đối với hoạt động thị giác

Đôi mắt của chúng ta đóng vai trò trung gian cho khoảng 80% thông tin truyền tới não. Do đó, ánh sáng rất quan trọng đối với hoạt động thị giác.

Quá trình ánh sáng tác động đến thị giác

Ánh sáng đi vào mắt qua một hệ thống thị giác giống như máy quang học, bao gồm giác mạc, tiền phòng, đồng tử, và các cấu trúc khác cho đến khi tiếp cận trung tâm thị giác ở vỏ não. Sau khi đạt đến mắt, ánh sáng phản xạ từ các vật thể được khúc xạ qua giác mạc, rồi tiếp tục qua đồng tử và thủy tinh thể để hội tụ trên võng mạc, kích hoạt tế bào thần kinh thị giác.

Tế bào cảm quang và vai trò của chúng trong thị giác

Trên võng mạc có các tế bào cảm quang nhạy cảm với dải bước sóng 380-780 nm, chủ yếu là tế bào nón và tế bào gậy:

Tế bào nón tập trung chủ yếu ở vùng điểm vàng, có đỉnh nhạy cảm ở bước sóng 555 nm, hỗ trợ cho thị giác ban ngày và cảm nhận màu sắc.
Tế bào gậy có đỉnh nhạy cảm với ánh sáng bước sóng 507 nm, với phân bố đồng đều trên võng mạc và giúp nhìn rõ trong điều kiện tối.

Tín hiệu ánh sáng và quá trình nhận diện vật thể

Tín hiệu từ tế bào cảm quang chuyển thành tín hiệu điện truyền đi qua hệ thần kinh thị giác và được vỏ não phân tích thành hình ảnh để chúng ta nhận diện và phân biệt vật thể.

Ảnh hưởng của độ sáng đến thị giác

Tuy nhiên, ánh sáng cần đạt ngưỡng nhận biết để con người có thể cảm nhận và phân biệt. Để nhìn thấy màu sắc và sự trung thực của màu sắc, ánh sáng cần có phổ đầy đủ từ 380 nm đến 780 nm. Ánh sáng mặt trời là lý tưởng nhất.

Hệ quả của ánh sáng không đủ hoặc quá mạnh

Khi độ sáng không đủ, mắt buộc phải điều tiết bằng cách giãn rộng đồng tử hoặc nhìn gần hơn để thấy rõ. Nếu nhìn gần trong điều kiện ánh sáng yếu, mắt phải điều tiết nhiều, dẫn đến mỏi cơ và có thể gây ra cận thị. Ngược lại, ánh sáng quá mạnh sẽ dẫn đến chói lóa, gây căng thẳng cho mắt và ảnh hưởng tiêu cực đến các hoạt động thị giác. Cả hai trường hợp, quá ít hoặc quá nhiều ánh sáng đều không tốt cho sức khỏe thị giác.

Tác động của độ chói trong không gian

Độ chói trong trường nhìn có thể gây chói lóa, ảnh hưởng đến thị giác và sự thoải mái. Chói lóa có thể đến từ nguồn sáng có độ chói cao hoặc do phản xạ từ bề mặt bóng.

Phân loại chói lóa

Có thể phân biệt hai loại chói lóa là:

Chói lóa khó chịu.
Chói lóa mờ.

Sự khác biệt độ chói cao hoặc độ chói quá lớn có thể gây khó chịu. Thường xuyên sống trong môi trường đó dễ gây mệt mỏi và ảnh hưởng xấu tới công việc và sinh hoạt.

Thành phần phổ ánh sáng và ảnh hưởng đến sức khỏe thị giác

Thành phần phổ ánh sáng cũng có ảnh hưởng đến sức khỏe thị giác. Ánh UV có năng lượng cao từ ánh sáng mặt trời gây tổn thương cho cả da và mắt.

Ánh sáng xanh: tác hại và lợi ích

Ánh sáng xanh trong phạm vi 400 – 500 nm được cho rằng có hại cho mắt, vì nó có thể xuyên qua giác mạc và thủy tinh thể, chỉ bị hấp thụ một phần nhỏ. Phần lớn ánh sáng xanh bị tán xạ trong dịch nhãn cầu hoặc đi đến võng mạc, kích thích các tế bào cảm quang.

Lợi ích của ánh sáng xanh

Tuy nhiên, không phải tất cả ánh sáng xanh đều có hại. Thực tế, một phần nhỏ ánh sáng xanh lại có lợi cho sức khỏe. Nhiều nghiên cứu cho thấy, ánh sáng xanh có khả năng kích thích sự tỉnh táo, cải thiện trí nhớ, tăng cường chức năng nhận thức và nâng cao cảm xúc.

Ánh sáng xanh trong liệu pháp điều trị

Ánh sáng xanh cũng được sử dụng với mục đích trị liệu để điều trị hội chứng rối loạn trầm cảm theo mùa (SAD), thường xảy ra vào mùa đông khi thời tiết kéo dài âm u.

Tác động tiêu cực của ánh sáng xanh vào ban đêm

Tiếp xúc với ánh sáng xanh vào ban đêm có thể gây rối loạn giấc ngủ, và nếu tình trạng này xảy ra thường xuyên, có thể dẫn đến các vấn đề sức khỏe như béo phì, tiểu đường, và thậm chí là một số loại ung thư.

Vai trò của ánh sáng đối với sức khỏe toàn diện

Vì vậy, ánh sáng không chỉ đóng vai trò quan trọng trong thị giác mà còn ảnh hưởng đến nhiều bệnh lý liên quan, như tật khúc xạ và thoái hóa điểm vàng. Ánh sáng góp phần điều hòa nhịp sinh học, duy trì tinh thần tỉnh táo, nâng cao cảm xúc và nâng cao hiệu suất làm việc. Dù là tác nhân gây bệnh, ánh sáng cũng được sử dụng trong liệu pháp điều trị. Việc sử dụng ánh sáng đúng cách giúp duy trì sức khỏe toàn diện, từ thị giác, thể chất đến tinh thần.